POZA. Historie kobiet znikających. Konferencja naukowa
W dniach 25–26 listopada 2024 r. w Warszawie, w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, odbyła się konferencja naukowa „Poza. Historie kobiet znikających z nauki – sztuki – kultury – edukacji – polityki”, współorganizowana przez Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika.
Wydarzenie zgromadziło badaczy i badaczki, których wystąpienia skupiały się zarówno na herstoriach kobiet, nie mających za życia możliwości pełnego rozwijania swoich karier, jak i na życiu i dorobku kobiet artystek, dziennikarek, matematyczek, anarchistek, który z różnych powodów znalazł się na marginesie dotychczasowych badań. Referaty ukazały różne mechanizmy i procesy społeczne, które spowodowały zapominanie, wykluczanie oraz pomijania osiągnięć kobiet w historii.
Podczas dwudniowych obrad zaprezentowano 23 wystąpienia, w tym efekty badań prowadzonych w ramach działań Instytut Polonika. W tym kontekście szczególne miejsce zajęły wystąpienia dr Ewy Ziembińskiej, Alicji Gzowskiej i dr Ewy Bobrowskiej, które przedstawiały sylwetki i proces przywracania historii sztuki postaci artystek takich jak Tola Certowicz, Alina Ślesińska oraz Mela Muter. W ramach współpracy z Instytutem Polonika wymienione prelegentki prowadzą szeroko zakrojone, wieloletnie projekty badawcze, dot. polskich artystek we Francji.
Podczas konferencji „Poza. Historie kobiet znikających…” opowieści o malarkach, rzeźbiarkach splatały się z historiami matematyczek, dziennikarek, społeczniczek, ujawniając społeczne bariery, z którymi kobiety musiały się mierzyć, poszukując edukacji i kariery za granicą. Wśród tematów usłyszeliśmy m.in. historie o kobietach w „Polskiej Szkole Matematycznej” (prof. dr hab. Danuta Ciesielska, IHN PAN); życiu codziennym młodej panny przygotowującej się do ślubu w Warszawie w 1922 r. (prof. dr hab. Tadeusz Epsztein, IH PAN); historie działalności białostockich anarchistek (dr Aleksander Łaniewski, Instytut Historii PAN); historię pielęgniarki warszawskiego getta (mgr Anna Ciałowicz, Instytut Pileckiego), ponadto opowieść o Alicji Halickiej (mgr Matylda Borcuch, Paris 1 Pantheon-Sorbonne) oraz referat „Przeciw przemocy. O wymazywaniu i odzyskiwaniu herstorii Hanny Orzechowskiej” (dr hab. Luiza Nader prof. ASP, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie) i wiele innych.
Instytut Polonika, wraz z partnerami – Instytutem Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk; Instytutem Masaryka i Archiwum Czeskiej Akademii Nauk (Masarykův ústav a Archiv AV ČR, v. v. i.) oraz Instytutem Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, współorganizując to wydarzenie, stworzyli przestrzeń do wymiany naukowej i społecznej refleksji, stając się aktywnymi uczestnikami badań nad herstorią.
W Radzie Naukowej konferencji zasiedli: prof. dr hab. Anna Landau-Czajka, prof. dr hab. Jerzy Malinowski, prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, dr hab. Katarzyna Sierakowska prof. IH PAN, dr hab. Dobrochna Kałwa, dr hab. Katarzyna Chrudzimska-Uhera Prof. UKSW, dr Jolanta Epsztein, dr Tomáš W. Pavlíček, dr Anna Rudek-Śmiechowska. Obrady odbyły się w salach Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk na Rynku Starego Miasta w Warszawie.
Z harmonogram konferencji oraz folderem towarzyszącym wydarzeniu można zapoznać się na stronie Instytutu Polonika.
