Rzym (Włochy) konserwacja personifikacji cnót autorstwa Tomasza Oskara Sosnowskiego
W ogrodzie Domu Polskiego Jana Pawła II w Rzymie znajdują się figury Justitia, Victoria, Fortitudo i Belizariusz z córką Eudoksją. Te cztery rzeźby przedstawiające personifikacje cnót są autorstwa Tomasza Oskara Sosnowskiego. W 2023 r. Instytut Polonika sfinansował czyszczenie figur, by odzyskały swój pierwotny wygląd, ponieważ w ostatnich latach znacząco nasilił się proces ich zanieczyszczania – głównie substancjami organicznymi.
Rzeźby powstały w latach 50. XIX w. i nawiązują do kultury greckiej i rzymskiej. Zostały wykonane z marmuru karraryjskiego. W 1992 r. trafiły z Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie do ogrodu Domu Polskiego Jana Pawła II. Przekazali je wykonawcy testamentu ks. Jerzego Langmana, który wcześniej był ich właścicielem.
Autor rzeźb – Tomasz Oskar Sosnowski – pochodził z Wołynia. Ukończył Liceum Krzemienieckie, brał udział w powstaniu listopadowym. Swoje rzemiosło szlifował w Warszawie, Berlinie, a następnie w Rzymie w pracowni Pietro Teneraniego. Z Wiecznym Miastem na dobre związał się w 1846 r. i pozostał tu do końca swego życia. Uczył rzeźby w Akademii św. Łukasza. W 2024 r. nakładem wydawnictwa Instytutu Polonika ukaże się książka poświęcona życiu i twórczości Tomasza Oskara Sosnowskiego.
Realizator: Jakub Kurkiewicz
Głównym założeniem II etapu prac było dokończenie konserwacji rzeźb i zabezpieczenie ich przed szkodliwym działaniem zanieczyszczeń z powietrza, wód opadowych oraz osadzaniem opadu z drzew iglastych (pomniki zostały niefortunnie ustawione pod drzewami sosny piniowej), poprzez pokrycie całej powierzchni woskiem mikrokrystalicznym. Program prac konserwatorskich został ograniczony do czynności niezbędnych, które pozwolą zabezpieczyć rzeźby przed ich dalszym niszczeniem. Przed przystąpieniem do prac wykonano dokumentację fotograficzną rzeźb przedstawiającą ich stan po I etapie działań konserwatorskich. Następnie zakończono usuwanie nawarstwień i przebarwień kamienia w postaci plam. Sklejono i wzmocniono konstrukcyjnie największe pęknięcia i wypełniono szczeliny pęknięć, a także wykonano uzupełnienie drobnych ubytków formy. Na koniec pomniki zostały pokryte woskiem mikrokrystalicznym.
Przed przystąpieniem do prac wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania wszystkich czterech rzeźb. Następnie metodami mechanicznymi usunięto grube nawarstwienia biologiczne. Wykonano także oczyszczanie cokołów, na których postawione są rzeźby. Po wyschnięciu powierzchni marmuru przystąpiono do dokładnego zbadania stanu zachowania rzeźb. Przeanalizowano przyczyny zniszczeń oraz porównano obecny stan zachowania ze starszymi fotografiami obiektów. Przystąpiono do przeprowadzenia prób odplamienia oraz wstępnych prób chemicznego i mechanicznego usuwania brunatnych nawarstwień z marmuru. Po wszystkich pracach wykonano końcową dokumentację konserwatorską, zawierającą opinię konserwatorską i program prac konserwatorskich do drugiego etapu prac.
