Rewaloryzacja kościoła w Lubomlu – remont dachu
Program Ministra „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”
Początki historii tego najstarszego na Wołyniu katolickiego kościoła sięgają czasów Władysława Jagiełły, który lubił polować w okolicznych lasach i według Jana Długosza podczas świąt Bożego Narodzenia w 1409 r. wzniósł tu kościół. Choć trudno uwierzyć w tak szybkie tempo budowy, to informacja o erygowaniu w tym czasie parafii w Lubomlu raczej nie budzi wątpliwości. Obecny, murowany budynek powstał półtora wieku później. Kościół został konsekrowany przez biskupa chełmskiego Jakuba Uchańskiego w 1552 r. Początkowo budowla składała się z krótkiego, zamkniętego półkoliście prezbiterium z piętrowym aneksem zachrystyjnym od północy oraz prostokątnej, krótkiej nawy. Rozbudowa kościoła nastąpiła w latach 1729–1731 z fundacji hetmana Stanisława Mateusza Rzewuskiego. W 1764 z fundacji Antoniny Rzewuskiej wzniesiono murowaną wolnostojąca dzwonnicę. Pierwotnie dachy kościoła i dzwonnicy kryte były gontem, który pod koniec XIX w. zastąpiono żelazną blachą. Po 1945 r. władze sowieckie urządziły w świątyni skład soli. W latach 1971–1974 budynek wyremontowano. Nad nawą wylano betonowy strop i zmieniono blachę na dachu. W kościele najpierw urządzono tartak, a później salę gimnastyczną. W 1992 r. świątynię zwrócono lubomelskiej rzymskokatolickiej wspólnocie parafialnej. Mimo zniszczenia wyposażenia i dekoracji malarskich wnętrza, budynek kościoła ma dużą wartość historyczną. Jest najstarszym katolickim kościołem na Ukrainie i w znacznej mierze zachował pierwotny kształt architektoniczny.
Projekt zakłada wymianę dachu na kościele św. Trójcy w Lubomlu oraz na stojącej obok dzwonnicy. Dach na kościele jest w stanie awaryjnym, co potwierdziły przeprowadzone w 2021 r. ekspertyzy techniczne. Fundacja w ciągu ostatnich dwóch lat pracowała nad wytworzeniem dokumentacji potrzebnej do rozpoczęcia remontu. Wymiany wymaga zarówno konstrukcja, jak i poszycie dachu. Projekt zakłada pełną wymianę belkowania oraz zastąpienie blachy, którą kościół pokryty jest obecnie, dachówką ceramiczną. Kosztorys zakłada użycie dachówki karpiówki. Projekt nie obejmuje wymiany dachu nad zakrystią. Według źródeł archiwalnych pierwotnie zakrystia miała kształt pełnego walca i była przykryta dachem w formie stożka. W czasach sowieckich część walca została ścięta i została pokryta ukośnym płaskim dachem, co widać od frontu kościoła. Przyjęto założenie, aby odtworzyć pierwotny kształt zakrystii i dachu, co jednak wymaga nadbudowy brakującego fragmentu i jest przewidziane na dalszym etapie prac. Dlatego dach nad tą częścią kościoła na zostanie tylko wzmocniony i w razie potrzeby uszczelniony. Projekt zakłada także wymianę istniejącej obecnie sygnaturki według wzoru ze zdjęcia z okresu międzywojennego. Sygnaturka obita będzie blachą miedzianą.